U bent hier

Home

Vouwmijn

Bij deze soorten, vooral binnen de familie van de Gracillariidae, maken de rupsen een blaasmijntje waarin ze een beetje of net veel spinsel in afzetten zodanig dat de epidermis begint samen te trekken en daardoor vouwt het blad waar de mijn zit een beetje samen. Daarom spreken we van vouwmijnen.  Soms zelfs zo dat het blad volledig omkrult zoals bij Phyllonorycter trifasciella. Vouwmijnen kunnen zowel onderaan als bovenaan het blad gevonden worden, de meeste soorten maken de mijn aan de onderkant van het blad.
 
Hieronder alle soorten die een vouwmijn maken.

Aspilapteryx tringipennella - Weegbreesteltmot
Weegbreesteltmot
Familie: Gracillariidae
  • Over bijna het hele land verspreid maar toch niet erg gewoon.
Calybites phasianipennella - Viervleksteltmot
Viervleksteltmot
Familie: Gracillariidae
  • Niet zo gewoon, bekend uit vijf provincies, maar waarschijnlijk op vele plaatsen over het hoofd gezien.
  • In 2020 in de provincie Luxemburg ook gevonden door de Bladmijnenwerkgroep op Persicaria bistorta (adderwortel), tot die dag was deze soort nog nooit waargenomen op deze plant!
Euspilapteryx auroguttella - Hertshooisteltmot
Hertshooisteltmot
Familie: Gracillariidae
  • In het hele land verspreid waargenomen, meestal lokaal maar nooit echt talrijk.
  • Ook op allerlei andere soorten Hypericum, o.a. H. adenotrichum, H. elegans, H. hircinum, H. humifusumH. olympicum, H. rhodoppeum en H. calycinum.
Macrosaccus robiniella - acaciavouwmot
Acaciavouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een Amerikaanse soort verovert Europa.
  • Als men onder een acasia gaat staan dan valt de witte onderkant van de mijn onmiddellijk op.
Parornix anglicella - Meidoornzebramot
Meidoornzebramot
Familie: Gracillariidae
  • Een gewone soort, vrijwel in alle provincies waargenomen.
  • Ook op andere Rosaceae, o.a.: Crataegus coccinea, C. douglasii, C. flava, C. laciniata, C. mollis, C. pentagyna, C. rivularis, C. spathulata; Crataemespilus arnieresi, C. grandiflora
Parornix betulae - Berkenzebramot
Berkenzebramot
Familie: Gracillariidae
  • Verspreid over bijna heel België en geregeld waargenomen, zij het nooit talrijk.
  • Ook op andere berkensoorten, o.a.: Betula papyrifera en B. nana
Parornix finitimella - Sleedoornzebramot
Sleedoornzebramot
Familie: Gracillariidae
  • Enkel bekend van oude waarnemingen uit het Zoniënwoud en het zuiden van het land.
  • Ook op de verschillende cultuurvormen van de gewone pruim (Prunus domestica).
  • Prunus spinosa is de voornaamste waardplant. 
Parornix scoticella - Appelzebramot
Appelzebramot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeldzame soort, waargenomen in de Kuststreek, de Kempen en de Kalkstreek.
  • Ook op andere Rosaceae, o.a. Cotoneaster nebrodensis
Parornix torquillella - Fraaie zebramot
Fraaie zebramot
Familie: Gracillariidae
  • Vroeger enkele waarnemingen, vooral uit het zuiden van het land. De laatste jaren meer waargenomen in Vlaanderen. Het blijft een redelijk zeldzame soort.
  • Ook op Prunus domestica en in mindere mate op andere Prunus-soorten. 
Phyllonorycter acerifoliella - Spaanse-aakvouwmot
Spaanse-aakvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een plaatselijke en niet zo gewone soort.
  • Bij meldingen van andere Acer-soorten gaat het meestal om foutieve determinaties, ofwel van de boom ofwel van het motje. 
Phyllonorycter anderidae - Berkenopslagvouwmot
Berkenopslagvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Zeer lokaal en zeldzaam. In 1982 en 1983 alleen vermeld uit Antwerpen en Namur, sindsdien niet meer waargenomen in België.
  • Komt uitsluitend op zaailingen of erg jonge boompjes voor, die opgroeien in een kruidenrijke omgeving. 
  • Sindskort (2014) weer gevonden in ons land in de provincie Antwerpen door Carina Van Steenwinkel. 
Phyllonorycter apparella - Schaarse espenvouwmot
Schaarse espenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Werd vroeger enkele keren gemeld uit Brabant en Namur en is sindsdien nooit meer uit België vermeld.
Phyllonorycter blancardella - Appelvouwmot
Appelvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Gewoon, vooral in Vlaanderen. In het zuiden van het land maar erg sporadisch opgemerkt. Komt meestal in oude, verwaarloosde appelboomgaarden voor.
  • Leeft ook op andere Malus-soorten. Meldingen van andere Rosaceae betreffen meestal verwante Phyllonorycter-soorten (zie Triberti 2007). Kan in uitzonderlijke gevallen ook op Pyrus spec. worden waargenomen.
Phyllonorycter cavella - Grote berkenvouwmot
Grote berkenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Lokaal en erg zeldzaam, al lange tijd niet meer uit België gemeld.
  • één waarneming uit Namen van 2011 werd onlangs bevestigd door Willem Ellis.
Phyllonorycter cerasicolella - Kersenvouwmot
Kersenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een redelijk gewone soort, vermeld uit zeven provincies.
  • De soort leeft ook op andere Prunus-soorten, inclusief gekweekte variëteiten, maar ze heeft een duidelijke voorkeur voor Prunus cerasus en Prunus avium. Mijnen op Prunus spinosa betreffen haast altijd de verwante soort Phyllonorycter spinicolella
Bergbremstengelmineermot
Familie: Gracillariidae
  • Zeer lokaal en zeldzaam, tot nog toe enkel bekend uit de Kalkstreek in de provincie Namur.
  • Monofaag op pijlbrem. 
Phyllonorycter comparella - Abeelvouwmot
Abeelvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Vroeger enkel bekend uit Antwerpen en Brabant. De laatste jaren echter veel meer waargenomen.
  • Plaatselijk zelfs talrijk. Er kunnen enkele mijnen op één blad voorkomen en soms is van een boom haast elk blad gemineerd. 
  • Ook op Canadapopulier!
Phyllonorycter coryli - Hazelaarblaasmot
Hazelaarblaasmot
Familie: Gracillariidae
  • Gewoon overal waar hazelaar (Corylus avellana) groeit.
  • Monofaag op hazelaar. 
  • Werd ook waargenomen op Turkse hazelaar (Corylus colurna) door Bart Uitterhaegen.
Phyllonorycter corylifoliella - Vruchtboomvouwmot
Vruchtboomvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Opmerkelijk is dat bij deze soort de jonge rups na het maken van de epidermale blaasmijn in die mijn zelf een kleinere tweede mijn maakt in het pallisadeparenchym (duidelijk te zien op de laatste foto in gallerij mijn). De rups leeft een tijdje in deze binnenmijn, later eet de rups het dak van de binnenmijn op. Er blijft dan een zwarte vlek over in het pallisadeparenchym (duidelijk te zien op de tweede foto in gallerij rups). 
  • Gewone soort in België.
Kweepeervouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Enkel vermeld uit Brabant, Henegouwen en Limburg.
  • Waarschijnlijk ook op andere Rosaceae, zoals Malus, Sorbus e.a., maar verwarring met de andere op Rosaceae Phyllonorycter-soorten is niet uit te sluiten. 
Phyllonorycter distentella - Tentjes-eikenvouwmot
Tentjes-eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Vroeger gemeld uit Brabant (Zoniënwoud), Luxembourg en Namur, maar reeds lang niet meer uit België vermeld. Waarschijnlijk uitgestorven.
  • Monofaag zomereik. 
Phyllonorycter dubitella - Boswilgvouwmot
Boswilgvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Slechts uit zes provincies gemeld en de laatste jaren steeds minder. Hoewel de voedselplant (Salix caprea) talrijk aanwezig is, blijkt de soort op een of andere manier achteruit te gaan.
  • Monofaag op Salix caprea.
Phyllonorycter emberizaepenella - Kamperfoelievouwmot
Kamperfoelievouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een plaatselijk gewone soort, het meest bekend uit Vlaanderen en Luik.
Phyllonorycter esperella - Haagbeukblaasmijnmot
Haagbeukblaasmijnmot
Familie: Gracillariidae
  • Verspreid over het hele land, maar nooit erg talrijk.
  • De soort werd ook op aangeplante Ostrya carpinifolia waargenomen, maar vrijwel alle meldingen komen van Carpinus betulus
Phyllonorycter froelichiella - Oranje elzenvouwmot
Oranje elzenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Tamelijk zeldzaam, bekend uit 6 provincies.
Phyllonorycter geniculella - Gewone esdoornvouwmot
Gewone esdoornvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Over het hele land verspreid en redelijk gewoon.
  • In België monofaag op Acer pseudoplatanus
Phyllonorycter harisella - Witte eikenvouwmot
Witte eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een gewone soort over haast heel België; nog niet vermeld uit de kuststreek.
Gestreepte eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Lokaal en zeldzaam, slechts uit zes provincies vermeld.
Phyllonorycter hilarella - Gebandeerde wilgenvouwmot
Gebandeerde wilgenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Erg lokaal en zeldzaam.
Phyllonorycter insignitella - Klavervouwmot
Klavervouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Zeer lokaal en zeldzaam.
Phyllonorycter issikii - Lindevouwmot
Lindevouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Oorspronkelijk beschreven uit Japan, sindsdien heeft deze soort zich naar het westen uitgebreid. In 2011 heeft ze België bereikt. Op plaatsen waar de voedselplant (linde) groeit, kan de soort erg talrijk worden.
  • Ook op andere lindesoorten, maar Tilia cordata is veruit de voornaamste voedselplant.
Phyllonorycter joannisi - Noorse-esdoornvouwmot
Noorse-esdoornvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Werd vroeger slechts van enkele lokaliteiten vermeld, maar is ondertussen over het hele land verspreid. Meestal niet gewoon en nooit talrijk.
  • Monofaag op Acer platanoides
Phyllonorycter junoniella - Vossenbesvouwmot
Vossenbesvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Zeer lokaal en zeldzaam in België vooral in de streek van de Hoge Venen. De rups leeft monofaag op Vaccinium vitis-idaea.
  • In 2015 voor het eerst in Vlaanderen gevonden in de provincie Limburg. 
Phyllonorycter klemanella - Goudrugelzenvouwmot
Goudrugelzenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een redelijk gewone soort in België, talrijker in Vlaanderen dan in het zuiden van het land.
  • Uitsluitend op deze twee soorten els, met een voorkeur voor Alnus glutinosa
Phyllonorycter kuhlweiniella - Gezaagde eikenvouwmot
Gezaagde eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Zeldzaam en lokaal, slechts uit vijf provincies bekend.
Phyllonorycter lantanella - Sneeuwbalvouwmot
Sneeuwbalvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Vroeger uit slechts drie provincie bekend, nu nagenoeg over het hele land verspreid, maar toch overal zeldzaam.
  • Maar op plaatsen waar veel wollige sneeuwbal staat kan de soort soms massaal aanwezig zijn zoals in Ninove waar we met de werkgroep honderden mijnen vonden.
  • Vrijwel monofaag op Viburnum lantana, maar soms ook op V. opulus en V. Tinus. 
Phyllonorycter lautella - Prachteikenvouwmot
Prachteikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Over heel België verspreid en soms erg talrijk, vooral op zaailingen van zomereik (Quercus robur).
  • De soort komt ook voor op Quercus rubra, één exemplaar uitgekweekt van Amerikaanse eik uit gebied "de wagemanskeel" te Genk. 
  • Op sommige zaailingen kunnen haast alle bladeren door talrijke mijnen bezet zijn. Voorkeur voor xerotherme biotopen op zandgrond.
Phyllonorycter leucographella - Vuurdoornvouwmot
Vuurdoornvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Tamelijk recente aanwinst voor de fauna, maar nu overal algemeen waar vuurdoorn groeit.
  • Pyracantha coccinea is de hoofdvoedselplant, maar de soort kan zich ook op heel wat andere soort Rosaceae ontwikkelen. Dit gebeurt meestal wanneer de populatie zo dicht is geworden dat bijna alle bladeren van de vuurdoorn zijn bezet door mijnen. 
  • Parasitisme bij deze soort is heel hoog.
Phyllonorycter maestingella - Beukenvouwmot
Beukenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Deze soort wordt bij ons het meest op Fagus sylvatica (beuk) gevonden, maar kan ook op heel wat andere soorten Fagus voorkomen zoals Fagus crenata, sylvatica subsp. orientalis, sylvatica asplenifolia, sylvatica 'atropunicea'.
  • Overal waar beuk groeit gewoon, soms talrijk.
  • In zeldzame gevallen wordt een bovenzijdige mijn waargenomen.
Phyllonorycter medicaginella - Honingklavervouwmot
Honingklavervouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeldzame en warmteminnende soort. Pas in 2000 ontdekt in het uiterste noord-oosten van België. Slechts één jaar later heeft de soort zich over het hele land verspreid.
Phyllonorycter mespilella - Perenvouwmot
Perenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Reeds sinds lang niet meer uit België vermeld. Lijkt uiterst sterk op andere Phyllonorycter-soorten die op Rosaceae leven en werd/wordt daar dikwijls mee verward.
  • Voor een zekere identificatie is genitaalonderzoek nodig. Zie Triberti 2007.
  • Na een afwezigheid van meer dan 35 jaar herontdekt in ons land! In Ename werden eind 2014 verschillende mijnen ingezameld op mispel die deze winter werden uitgekweekt. Na genitaalpreparatie werd duidelijk dat het allemaal mespilella's waren! 
Phyllonorycter messaniella - Veelvraatvouwmot
Veelvraatvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeldzame soort die misschien door haar gelijkenis met Phyllonorycter quercifoliella verkeerd wordt gedetermineerd.
  • De voornaamste voedselplanten zijn Quercus-soorten en Castanea sativa, maar de soort leeft ook op tal van andere loofbomen, o.a. Carpinus betulus en Fagus sylvatica.
Phyllonorycter muelleriella - Gevlekte eikenvouwmot
Gevlekte eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Uit bijna heel België bekend, maar nooit talrijk.
Phyllonorycter nicellii - Hazelaarvouwmot
Hazelaarvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Overal waar Corylus avellana (hazelaar) groeit een gewone soort, soms erg talrijk. 
  • Strikt monofaag op hazelaar. 
Tentjes-klavervouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een erg lokale en zeldzame soort in België, komt uitsluitend in de Kalkstreek voor.
  • Vicia sepium (heggenwikke) is de hoofdvoedselplant. Er is een duidelijke voorkeur voor planten die in de schaduw staan en tussen andere kruiden. Komt nog op een aantal andere Fabaceae (vlinderbloemigen) voor, o.a. Lathyrus, Lotus, Medicago.
Phyllonorycter oxyacanthae - Meidoornvouwmot
Meidoornvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Overal waar meidoorn groeit een gewone soort, soms zelfs vrij talrijk.
  • Meidoorn is veruit de gewoonste voedselplant. Daarnaast komt de soort ook voor op andere Rosaceae, zoals CydoniaMespilusPyracanthaPyrus en Sorbus.
Phyllonorycter pastorella - Late wilgenvouwmot
Late wilgenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een steeds gewoner worden soort! Te bestuderen!
  • Salix alba en S. babylonica zijn de belangrijkste voedselplanten. Komt ook op andere Salix-soorten voor en zelfs op Populus alba.
Phyllonorycter platani - Plataanvouwmot
Plataanvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een gewone soort in heel België, het meest waargenomen in Vlaanderen. Soms erg talrijk; een blad kan tientallen mijnen bevatten.
  • Soms worden ook bovenzijdige mijnen aangetroffen (zie foto 2 "gallerij mijn").
Phyllonorycter populifoliella - Grijze populierenvouwmot
Grijze populierenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een gewoon geworden zeldzaamheid!
  • Buiten België ook op Populus euramericana.
Phyllonorycter quercifoliella - Gewone eikenvouwmot
Gewone eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Wellicht de gewoonste Phyllonorycter-soort in België, overal waar eik groeit algemeen en meestal talrijk.
Phyllonorycter quinqueguttella - Kruipwilgvouwmot
Kruipwilgvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeer lokale soort die voornamelijk aan de kust voorkomt.
  • Strikt monofaag op Salix repens.
Phyllonorycter rajella - Gewone elzenvouwmot
Gewone elzenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een erg gewone soort, vooral in Vlaanderen, die soms talrijk voorkomt.
  • Soms meerdere mijnen per blad.
  • Ook op de andere inheemse Alnus-soorten, maar het meest op Alnus glutinosa.
Phyllonorycter roboris - Bonte eikenvouwmot
Bonte eikenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een lokale soort die meestal nooit talrijk voorkomt. De rups verkiest bladeren aan de zonzijde van de boom.
Phyllonorycter sagitella - Rode espenvouwmot
Rode espenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeldzaamheid die gewoon geworden is.
  • Strikt monofaag.
Phyllonorycter salicicolella - Wilgenvouwmot
Wilgenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Overal gewoon, het minst in het zuiden van het land. Op sommige wilgen kan men soms honderden mijnen aantreffen.
Phyllonorycter salictella - Witstreepwilgenvouwmot
Witstreepwilgenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een lokale en niet zo gewone soort in België. De rups leeft op verschillende wilgensoorten.
Phyllonorycter schreberella - Fraaie iepenvouwmot
Fraaie iepenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Na de iepenziekte gewoon geworden!
Phyllonorycter sorbi - Lijsterbesvouwmot
Lijsterbesvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Haast overal te vinden en meestal in aantal.
  • Op verschillende Rosaceae.
Phyllonorycter spinicolella - Sleedoornvouwmot
Sleedoornvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Van zeldzaam en lokaal naar gewoon en overal.
  • Op sommige plaatsen kan deze soort zeer algemeen voorkomen.
Phyllonorycter stettinensis - Elzenblaasmijnmot
Elzenblaasmijnmot
Familie: Gracillariidae
  • Een zeldzame soort die veel gewoner is geworden.
  • Soms meerdere mijnen per blad.
  • Wordt het meest waargenomen op Alnus glutinosa (zwarte els).
  • Altijd bovenzijdig!
Phyllonorycter strigulatella - Fraaie elzenvouwmot
Fraaie elzenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een redelijk gewone soort in Vlaanderen, zeldzaam en lokaal in het zuiden van het land.
  • De soort kan ook op andere soorten Alnus voorkomen, maar is toch hoofdzakelijk aan Alnus incana gebonden.
Phyllonorycter tenerella - Haagbeukvouwmot
Haagbeukvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Over het hele land verspreid maar niet overal gewoon.
Phyllonorycter trifasciella - Oranje kamperfoelievouwmot
Oranje kamperfoelievouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Frietzakjes in het bos!
Phyllonorycter tristrigella - Geelkopiepenvouwmot
Geelkopiepenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Verspreid over het hele land en plaatselijk erg gewoon.
  • Word ook op Ulmus Hollandica Wredei (goudiep) gevonden.
Phyllonorycter ulmifoliella - Berkenvouwmot
Berkenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Een van de gewoonste Phyllonorycter-soorten in België, overal aanwezig waar berk groeit, soms zeer talrijk.
  • Op berk kan ook de meer zeldzame Phyllonorycter cavella voorkomen. Bij deze soort heeft de mijn heel wat meer plooien in de onderepidermis dan P. ulmifoliella. Bij P. ulmifoliella ongeveer 1 tot 6 plooien, bij P. cavella 7 tot 12 plooien. 
Phyllonorycter viminetorum - Grauwe wilgenvouwmot
Grauwe wilgenvouwmot
Familie: Gracillariidae
  • Lokaal en zeldzaam.
  • Strikt monofaag op katwilg. 
Sabulopteryx limosella - Gamandersteltmot
Gamandersteltmot
Familie: Gracillariidae
  • Pas in 2009 in België ontdekt in de Kalkstreek. Zeer lokaal en zeldzaam.
  • Tot nu toe is de soort in België enkel gevonden op Teucrium chamaedrys, maar ze komt ook voor op Teucrium montanum en Jurinea cyanoides.